Zwangerschap en geboorte geassocieerd met schoolprestatie op 12-jarige leeftijd

Afgelopen tijd onderzochten wij de relatie tussen verschillende zwangerschapsfactoren en schooluitkomsten op 12-jarige leeftijd. Hiervoor bestudeerden we een cohort van meer dan 225.000 Nederlandse kinderen, geboren tussen 2003 en 2008. Gegevens over zwangerschap en geboorte van deze kinderen werden gelinkt aan Cito-scores op 12-jarige leeftijd. Met behulp van deze gekoppelde gegevens onderzochten we de associatie tussen verschillende zwangerschapsfactoren en schoolprestatie. 

Inleiding van de bevalling en schoolprestatie

Vandaag publiceert de AOGS ons onderzoek over de relatie tussen inleiding van de bevalling en schooluitkomsten op 12-jarige leeftijd. We laten in dit onderzoek zien dat bij iedere week zwangerschapsduur van 37 tot en met 41 weken, bij een ongecompliceerde zwangerschap, kinderen geboren na een ingeleide bevalling gemiddeld iets lager scoren (ongeveer 1 punt) op de Cito-toets dan kinderen geboren na een afwachtend beleid. Dit is maar een klein verschil, waar het individuele kind niet veel van zal merken, maar het verschil vertaalt zich op populatieniveau erin dat minder kinderen een havo-vwo advies krijgen: bij 39 weken 50% i.p.v. 54%. Onze hypothese is dat dit komt doordat, als een kind bijvoorbeeld eigenlijk bij 41 weken geboren zou moeten worden, een bevalling bij 39 weken door een inleiding een soort relatieve ‘vroeggeboorte’ is. Hoewel causaliteit in dit onderzoek niet is vast te stellen, zijn wij van mening dat patiënten en hun zorgverlener op basis van deze resultaten terughoudend zouden moeten zijn met het inleiden van de bevalling voor 41 weken als er geen medische indicatie is. 

Dat is een belangrijke boodschap omdat wereldwijd – ook in Nederland – het aantal inleidingen stijgt. Deels zijn dit inleidingen met een duidelijke medische indicatie, bijvoorbeeld hoge bloeddruk of een baby die niet goed groeit. Maar in sommige gevallen is er ook geen duidelijke medische indicatie. Een van de drijvende factoren achter de stijging van het aantal inleidingen zonder medische indicatie is de Amerikaanse ARRIVE studie. Dat onderzoek vond dat het inleiden van de bevalling bij 39 weken, bij vrouwen die zwanger waren van hun eerste kind en met een ongecompliceerde zwangerschap, geen invloed had op hoe vaak het kind een probleem ontwikkelde. Maar omdat dit onderzoek wel een lager percentage keizersneden vond bij vrouwen waarbij de bevalling werd opgewekt, leidt dit onderzoek wereldwijd tot meer inleidingen zonder medische noodzaak. Het lastige is dat bovenstaand onderzoek, net als de meeste andere studies, naar korte termijn resultaten kijken: kindersterfte en ernstige problemen kort na de geboorte. Weinig onderzoeken hebben oog voor de potentiële langetermijneffecten van inleiden, zoals op de cognitieve ontwikkeling van het kind. Het zou daarom interessant zijn verder onderzoek te doen naar langetermijnuitkomsten van de verschillende gerandomiseerde onderzoeken die in de afgelopen jaren gedaan zijn over inleiden van de bevalling, zoals de Nederlandse INDEX studie. 

In de spreekkamer is verder van belang dat vrouwen zich realiseren dat als er complicaties in de zwangerschap zijn, en daarmee een verhoogd risico voor moeder of kind bij het voort laten duren van de zwangerschap, deze risico’s opwegen tegen een bescheiden mogelijk nadelig effect op de lange termijn, zoals schoolprestatie. 

Geboortegewicht en schoolprestatie

Een andere studie werd deze maand in UOG gepubliceerd. Hierin laten we zien dat ook geboortegewicht naar zwangerschapsduur geassocieerd is met schoolprestatie. Daarbij zien we dat niet alleen kinderen die bij de kleinste 10% behoren een gemiddeld lagere Cito score hebben, maar dat de gemiddelde Cito score stijgt tot bij een geboortegewicht ruim boven het gemiddelde (81-85ste percentiel). We vermoeden dat deze associatie gedreven wordt door verminderde placentafunctie en daaropvolgende foetale groeirestrictie, iets wat aanwezig kan zijn bij alle geboortegewichten. Dit onderstreept het belang van betere middelen om deze verminderde placentafunctie en de risici’s die daarmee gepaard gaan vast te stellen. 

Zwangerschapsduur, sociale factoren en schoolprestatie

Tenslotte verschijnt er heel binnenkort een derde artikel, waarin we de associatie laten zien tussen verschillende zwangerschapskenmerken, socio-demografische factoren en schoolprestatie. Dit onderzoek laat zien dat een langere zwangerschapsduur – van 25 tot en met 42 weken – geassocieerd is met betere schoolprestaties, onafhankelijk van verschillende socio-demografische factoren, zoals opleidingsniveau van de moeder, sociaaleconomische status en etniciteit. Deze socio-economische factoren zelf zijn ook belangrijk voor de uiteindelijke schoolprestatie van een kind.